اگر شما برای داشتن پیامد موثر برای نوجوانتان دچار مشکل شده اید، بدانید که شما تنها نیستید. بسیاری از والدین به من می گویند که به نظر می رسد که نمی توانند هیچ تاثیری بر روی نوجوانشان داشته باشند، و به نظر می رسد که انجام دادن کار درست برای نوجوان کار غیر ممکنی است. اگر شما یک نوجوان دارید، ممکن است حرکتاتی را نسبت به فرزندتان انجام داده باشید، بازی های ویدئویی اش را دور ریخته باشید، یا امتیازات رانندگی اش را برای ماه ها به حالت تعلیق در اورده باشید. ولی همانطور که جیمز لمان می گوید، شما نمی توانید کودکان را با رفتارهای قابل قبول تنبیه کنید – این عمل کارایی ندارد.
یک عمل موثر باید کودک را تشویق کند که رفتارش را تغییر دهد یا از قوانین خانه اطاعت کند، و در برخورد با افراد محترمانه برخورد کند. بنابراین اولین چیزی که شما نیاز دارید شناسایی رفتارهایی است که شما می خواهید که تغییر کنند. برای مثال، اگر کودکتان به گونه ای که شایسته است رفتار نمی کند، . به جای برخورد شدید و یا تنبیه، شما از او می خواهید که رفتار مناسبتری داشته باشد. حتی زمانی که کودکتان عصبی می شود و به چیزی ضربه می زند برای او دلیل بیاورید تا بتواند رفتار درست را تمرین کند- و خود کنترلی اش را قبل از اینکه امتیازی را از دست بدهد بهبود بخشد.
بگذارید بر طبق مطالب زیر برنامه ای برای تغییر رفتار ارائه کنیم:
• برخورد های موثر به رفتارهای پایه مربوط می شوند و وظیفه و زمان خاصی می برد.
• ارتباط با رفتارهای پایه بدین معنی است که برخوردهای شما باید با رفتارهایی که می خواهید کودکتان از تغییر دهد یا بهبود بخشد در ارتباط باشد.
• «وظایف خاص» بدین معنی است که برخی وظایف نیاز است که کودک انجام دهد، یا اینکه حل کردن مشکلات اساسی را تمرین کند. رفتارهای اساسی مانند شستن ظرف ها، جلسات تعیین شده، یا ناسزا نگفتن.
• «زمان خاص» بدین معنی است که زمان خاصی مورد نیاز است تا کودک رفتار خاصی را از خود نشان دهد.
بنابراین زمانی که کودک ناسزا می گوید از استفاده از لوازم الکترونیکش محروم می شود تا زمانی که به مدت ۲ دوساعت ناسزار نگوید دوباره می تواند از این وسایل استفاده کند. برخوردهای والدین با رفتار های کودکان گرده خورده و در ارتباط است- زمانی که او ناسزا می گوید او مجبور می شود که ناسزا نگفتن را تمرین کند و این رفتار بدش را متوقف سازد. این برخورد کار خاصی است- این کار لازم است تا کودک به وظایفش عمل کند و قسمتی از مغزش که مسئول خودکنترلی او می باشد را تقویت کند. اگر کودک از شما خواست که وسایلش را به او بازگردانید، او باید سعی کند که رفتار بهتر و مناسبتری داشته باشد. و مشخص کردن زمان برای این است که او بتواند به مدت دو ساعت خودش را کنترل کند، پس از آن کودک آزاد است تا از امتیازاتش استفاده کرده و هر کاری که تمایل به انجامش است را انجام دهد.
این مسئله که شما نمی توانید جلوی عصبانیت و ناامیدی کودک را بگیرید مسئله ی مهمی ااست، این رفتارها بخشی از انسان بودن است و شامل رفتارهای طبیعی انسان محسوب می شود. ولی شما می توانید کاری کنید که شیوه ی برخورد کودک با این نوع احساسات در او تغییر کند. شما می توانید از کودک انتظار داشته باشید که خودکنترلی را تمرین کند. هدف شما این می باشد که کودک لازم است که رفتارهای بهتر را برای طول مدت زمان خاصی تمرین کند و پس از اینکه او این کار را انجام داد امتیازاتش به او بازگردانده شود. بنابراین تمرین و اصلاح رفتار می تواند باعث بهبود و بازگشتن امتیازات به کودک شود.
اگر کودک به دلیل برخوردی که با او می شود عصبانی می شود و داد می زند، یا فکر می کند که چقدر این برخورد با او غیر منصفانه و ناعادلانه است، به او بگویید، «من می دانم که تو عصبانی هستی. داد زدن باعث نمی شود که چیزی را که می خواهی به تو برگردد. اول تو باید با عصبانیتت کنار بیایی و برای دو ساعت رفتارت را اصلاح کنی، بعد از ان تو می توانی لازم الکترونیکت را بگیری.» دلیل برخوردتان را زیاد برای او توضیح ندهید و جر و بحث نکنید، و تصمیمی که گرفته اید را توجیه نکنید. ممکن است کودک با خودش غرو لند کند، یا اینکه برای دوستانش متنی بفرستد که والدینش چقدر بد هستند، و ممکن است این کار مدت زمانی طول بکشد، ولی نهایتا کودکتان تصمیم می گیرد تا کارهایی را که از او خواسته شده است را تمرین کند تا وسایل الکترونیکش به او بازگردانده شود.
انتخاب برخورد
فکر کردن در مورد شیوه برخورد: شامل امتیازاتی می شود که کودک را تحریک می کنند. گرفتن و یا اعطا کردن امتیازات باعث می شود که در کودک انگیزه ای پیدا شود تا از قوانین خانه پیروی کند، حتی اگر کودک با آن قوانین موافق نباشد. برخورد با امتیازی که کودک شما از آن لذت می برد. و برای کودکان لذت بخش می باشد بازی های ویدئویی بسیار تحریک کننده می باشند، برخی از کودکان به این بازی ها اهمیت نمی دهند. ولی اگر این بازی برای کودک شما مهم باشد و گوشی موبایل را برای دو ساعت از او بگیرید این کار می تواند بر روی برخی از کودکان کارآمد و موثر باشد، ولی برخی از کودکان زمانی که این امتیاز از آنها گرفته می شود به سراغ سرگرمی دیگری می روند و زمانشان را پر می کنند. برای انتخاب روش مناسبی برای حذف امتیاز مناسب شما باید کودکتان را بشناسید. و بدانید که چه چیزی کودکتان را به هیجان می آورد و برای او لذت بخش است. چه چیزی را از کودک بگیریم که کودک واقعا از آن لذت می برد و نمی خواهد برای مدت زمانی کوتاه ان را از دست بدهد. برخی از والدین می گویند که گرفتن همه ی وسایل الکترونیک بسیار موثر زیرا زمانی که تنها بازی ویدئویی از کودک گرفته می شود او به سراغ کامپیوتر می رود و یا اینکه با تماشای تلویزیون خودش را سرگرم می کند.
منبع:مشاوره ازدواج-برخوردهای موثر با نوجوان
اضطراب در نوجوانان می تواند باعث فشار خون بالا، تضعیف سیستم ایمنی و بیماری هایی مانند چاقی و بیماری های قلبی شود، بنابراین نباید در درمان آن کوتاهی کنید.
همانطور که قبلا در مقالات همین سایت ذکر کردیم، اضطراب عبارت می باشد از؛ یک حالت عاطفی است که عامل مبهمی از ترس ناشی از پیش بینی حوادث نامطبوع در آینده، در آن وجود دارد. این حالت حتی قبل از آن که در شخص، محرک واقعی بوجود آورنه ی ترس حضور داشته باشد، اتفاق می افتد.
علت ایجاد اضطراب در نوجوانان
نوجوانانی که مضطرب هستند و اضطراب را تجربه می کنند در اغلب موارد، از این که علت اضطراب خود را بیان کنند یا توضیح بدهند، درمانده هستند و توانایی توضیح برای حالت خود را نخواهند داشت. البته مواردی گوناگون نیز وجود دارند که در آن ها می توان علت اضطراب و تنش های روحی را مشخص نمود.
به عنوان مثال، در اضطراب ناشی از یک امتحان، زمانی که شخص در مورد امتحان فکر می کند و آن را پیش بینی می کند ، سبب می شود که واکنش های عاطفی در فرد بروز کند. شخصی که دارای اضطراب شدید می باشد، اغلب دارای یک سری واکنش هایی همچون؛ لرزش دست و بدن، عرق کردن، افزایش میزان نبض و تنفس و همچنین سایر واکنش های فیزیولوژیکی و نیز احساس ترس و افسردگی و ابهام بروز می باشد. موارد زیر باعث اضطراب در نوجوانان می شود:
عوامل استرس زای مدرسه
فشار برای موفقیت در مدرسه
فعالیت های بعد از مدرسه و فوق برنامه
تقاضا برای خدمات اجتماعی
نگرانی های ایمنی و بهداشت عمومی
عوامل استرس زا اجتماعی
روابط عاشقانه
مورد قلدری قرار گرفتن
فشار برای تغییر یا کنترل ظاهر فیزیکی
نیاز به تمرکز مداوم بر رسانه های دیجیتال و اجتماعی
عوامل استرس زای خانواده و خانه
استرس خانوادگی
بیماری، مشکلات اقتصادی یا طلاق
تغییرات در روابط خانوادگی
مشاغل و تصمیمات شغلی
اختلال اضطراب در کودکان و نوجوانان
اضطراب از طریق محرک هایی درونی و بیرونی بوجود می آید. به عنوان مثال، زمانی که شخص کاری انجام می دهد که با ارزش هایش تعاملی ندارد، احساس گناه به او دست می دهد، احتمالا این اضطراب بوجود آمده در فرد به دلیل وحشت او از فاش شدن نتایج احتمالی آن عمل برای دیگران می باشد.
شرایط محیطی هم می توانند سبب بروز اضطراب در نوجوانان بشوند. این حالت زمانی بوجود می آید که دیگران فرد را مورد ارزش یابی قرار بدهند، به عنوان مثال، در بازی یا مسابقه فوتبال، یا زمانی که فرد به نتایج حاصل از موقعیتی اطمینان کامل ندارد. علاوه بر این موضوع، اضطراب می تواند معلول توجه زیاد شخص به توانایی هایش در جهت ارضای انگیزه ها و یا منترل داشتن بر موقعیت ها و یا نیز ترکیبی از این دو مورد باشد.
اضطراب بهنجار و ناهنجار
هیچ گاه اضطراب تنها به دانش آموزان و یا حتی بیماران عصبی و یا روانی اختصاص ندارد، بلکه مشکلی همگانی و جهانی نیز می باشد. اضطراب در نوجوانان دارای نشانه های جسمی نیز می باشد، که شامل؛ زخم معده و تنگی نفس است و همچنین دارای نشانه ها و علائم روحی نیز می باشد که شامل واکنش هایی همانند ترس و نیز افسردگی می باشد.
نکته ی جالب این است که شخص مضطرب علت دقیق و خاصی را نمی تواند برای اضطراب خود بیان کند.
اضطراب طبیعی و بهنجار
این نوع اضطراب شامل آن لحظات اضطراب آوری است که به عنوان مثال؛ فرد قبل از آن که وارد جلسه ی امتحان بشود، تجربه می کند. یک نوع احساس درماندگی است که هیچ شخصی قادر به حل این مشکل پیچیده و مبهمی که برای فرد مضطرب پیش آمده نیست. میزان بهنجاری از اضطراب، می تواند مانند؛ تنش های عاطفی، خود یک انگیزه برای رفتار باشد.
مثلا دانش آموزی که درسش را به درستی یاد نگرفته است، امکان این را دارد که با اضطراب نسبت به آن واکنش نشان بدهد و همین اضطراب در نوجوانان مانع داوطلب شدن او برای پاسخ به همان درس در کلاس بشود. در صورتی که همین اضطراب می تواند باعث شود که دانش آموز را برانگیزد و به گونه ای سوق بدهد تا درسش را به خوبی بیاموزد ت بتواند بر آن حالت خود غلبه کند.
اضطراب ناهنجار
اضطراب ناهنجار دارای دارای درجات متفاوت و فراوانی های مختلف می باشد و سبب رفتار و احساساتی می باشد که سبب جلوگیری از کارائی عملی فرد می شود. در اضطراب شدید و مزمن، فرد تحت یک فشار و تنیدگی ناشی از تعارضات درونی قرار می گیرد.
چنین افرادی به طور معمول از سر درد، دل پیچه، پشت درد شکایت دارند و در همه ی لحظات احساس خستگی به آن ها دست می دهد و احساس ناکامی شدیدی دارند، بدون آنکه دلیل ترس خود را بدانند. این گونه حالت ترس می تواند از چند دقیقه تا چند روز و چند ماه هم ادامه داشته باشد.
نشانه و تاثیر استرس در نوجوانان
استرس بر نوجوانان تاثیر زیادی می گذارد و ممکن است باعث افت تحصیلی و حتی مصرف مواد مخدر برای کاهش اضطراب در نوجوانان شود بنابراین باید نشانه های آن را شناخت و آن را درمان کرد:
بدخلقی و عصبانیت
اضطراب و نگرانی بیش از حد
مشکل خواب
افزایش یا کاهش وزن
کاهش علایق نسبت به مواردی که قبلا به آن ها علاقه داشته است.
کاهش انرژی یا خستگی بیشتر از حد طبیعی
مشکل در تمرکز
افت تحصیلی
کاهش شدید انگیزه
داشتن افکار منفی
کناره گیری از دوستان یا فعالیت های مورد علاقه
کاهش یا افزایش اشتها
سردرد
رفتارهای اضطراب مانند جویدن ناخن یا کندن مو
معده درد
دندان قروچه
استفاده از الکل یا مواد مخدر برای خوددرمانی
علائم فیزیکی غیر قابل توضیح، مانند تیک عصبی
راه های کاهش استرس در نوجوانان
۱. تنفس عمیق
تحقیقات نشان می دهد که کند کردن تنفس ممکن است یکی از موثرترین مهارت های مقابله ای برای اضطراب در نوجوانان باشد، زیرا آرامش را بیش تر و هضم را فعال می کند. در اینجا یک تمرین تنفس آسان ذکر شده است که می تواند به مدیریت استرس نوجوانان در هر شرایطی کمک کند.
منبع:کانون مشاوران ایران-اضطراب در نوجوانان
نوجوان مضطرب – تمامی افراد در طول زندگی خود با مشکل اضطراب مواجه می شوند چرا که به هر حال در تمامی زندگی ها و روند رشد افراد در طول زندگی مشکلات و دغدغه هایی وجود دارد که می تواند به شدت بر میزان استرس و اضطراب افراد تاثیر گذار باشد. طبیعی است که تمامی افراد در مقابله با موقعیت های تنش زا و پر استرس زندگی خود درگیر اضطراب شده و با این مشکل اساسی دست و پنجه نرم می کنند. اضطراب امری طبیعی است که در مواقع تنش زای زندگی برای هر فردی و در هر سنی پیش می آید اما اگر مقدار و زمان آن در فرد زیاد و طولانی شود فرد به اضطرابی مبتلا است که از حالت طبیعی خود خارج شده و نیاز به بررسی دارد. به طور کلی اضطراب یک حس ناخوشایند است که در پی به وجود آمدن موقعیت های ناگوار که برای هرفردی هم می تواند متفاوت باشد به وجود می آید.
نوجوانان به عنوان کسانی که با مشکلات و تغییرات خلقی و مواردی از این قبیل مواجه می شوند و نیز سالمندان و طبقات اقتصادی فقیر بیشتر در معرض ابتلا به اضطراب هستند و افراد مرفه و مردها و جوانان کلا کمتر به بیماری اضطراب مبتلا می شوند. نوجوان مضطرب می تواند در نتیجه ترس ناشی از تغییرات جسمانی و تغییرات صدا، ترس ناشی از پذیرفته نشدن نزد دیگران، ترس ناشی از بلوغ زود رس به خصوص در دختران، ترس ناشی از بلوغ دیر رس به خصوص در پسران، ترس ناشی از زشت شدن قیافه و هیکل نزد نوجوانان دختر و پسر و مواردی از این قبیل به وجود بیاید. بهترین راه برای جلوگیری از ایجاد اضطراب ناشی از ترس از بلوغ زود رس و یا دیر رس در نوجوانان اطلاع دادن و آگاهی به موقع آنها از این موارد است. قبل از اینکه نوجوان به سن بلوغ برسد و علائم ثانویه بلوغ در او هویدا شود نیاز است تا خانواده ها با رعایت مسائل اخلاقی و شرعی نکات مورد نیاز در مورد بلوغ را به آن ها آموزش داده تا در نتیجه ترس آن ها شاهد اضطراب بیشتری نباشند. لازم است تا مربیان و مشاوران فرد نوجوان توضیحاتی مناسب در دوران نوجوانی به فرد داده تا از انحراف و مشورت او با افراد هم سن و سال و کسانی که شاید او را در زمینه جنسی به انحراف بکشانند جلوگیری نمایند.
نتیجه تحقیق پژوهشگران نشان می دهد که حس ناامنی و نداشتن مهارت های لازم برای برقراری روابط صحیح اجتماعی و عاطفی و تفاوت در فرهنگ خانواده ها و جوامع از عوامل مهم به وجود آمدن یک نوجوان مضطرب در خانواده خواهد بود. برای اینکه جلوی اضطراب نوجوان مضطرب را گرفت و یا در موردی که او اضطراب دارد از انتشار و افزایش اضطراب در او جلوگیری نمود لازم است تا مواردی از جانب والدین و اطرافیان نوجوان به دقت رعایت شود که چند مورد از مهم ترین آن ها را با هم بررسی خواهیم کرد.
اولین نکته این است که همواره باید نیاز و گرایش ها و تمایلات فرد نوجوان را به هم سن و سالانش و نیاز او به پذیرفته شدن در نزد هم سالانش را با دقت درک نمود چراکه این یک نیاز طبیعی است و در تمامی نوجوانان وجود دارد. نیاز است تا والدین در مورد موضوع دوست یابی در نوجوان خود به دقت وارد شده و توافقی میان آن ها در این مورد صورت گیرد تا نوجوان نیز در این زمینه پنهان کاری نکند و دوستی ها و روابط میان نوجوان با دوستانش برای خانواده مبهم نبوده و دوستان فرد نزد والدین شناخته شده باشند. والدین بایستی برای شخصیت نوجوان خود بسیار احترام قائل بوده و به خصوص نزد دیگران با او با ناملایمت رفتار نکند و طوری رفتار نکنند که نوجوان احساس حقارت نماید بلکه او نیز باید مانند یک فرد بزرگسال مورد احترام قرار گیرد.
منبع:کانون مشاوران ایران-نوجوان مضطرب